Foto: Flickr
Toen ik begin 2017 een burn-out kreeg, begon het al vrij snel te dagen dat dat niet voor niks was. Ik had heel sterk het gevoel dat het leven me een andere kant op wilde sturen. Had het vermoeden dat er dingen uit mijn verleden opgelost moesten worden, maar voelde niet veel voor gesprekstherapie. Eerlijk gezegd had ik geen idee waar ik het moest zoeken. Een deel van mij wilde gewoon doen alsof er niets aan de hand was, en doorgaan op de oude manier. Maar dat kon ik niet meer opbrengen, dus er moest wel iets veranderen. Maar wat?
Een vriend van ons kwam in die periode met de mededeling dat hij ‘op reis ging’, een reis naar binnen, een Ayahuascareis. Hij was iemand die vaak geplaagd werd door depressies die ervoor zorgden dat hij zich terugtrok en eigenlijk wilde hij nooit echt helemaal ‘hier’ zijn.
Hij had daar zelf natuurlijk veel last van en had alle therapieën en middelen al geprobeerd die voor handen waren. Niets hielp blijvend, het zat dieper, daar waar je niet bij kunt met je bewuste deel. Tijd dus om een duik in het diepe, onbekende onderbewuste te nemen. En daar is Ayahuasca het aangewezen middel voor.
Waardevolle inzichten
De lokatie waar onze vriend Ayahuasca deed, was toevallig tien minuten bij ons vandaan en naderhand kwam hij vertellen hoe het was gegaan. Een indrukwekkend verhaal, een fascinerend avontuur, een ware queeste met draken en tovenaars. Huiveringwekkend, ingrijpend, ontroerend. Hij had er bijzonder waardevolle inzichten opgedaan, zowel spiritueel als praktisch. Mijn vriend en ik zaten geboeid te luisteren.
Het was de eerste keer dat ik van iemand heel uitgebreid zijn persoonlijke ervaring hoorde, wat toch wel weer heel anders was dan erover te lezen. Nu ging er een wereld voor me open moet ik zeggen. Het schrok me wel een beetje af maar het fascineerde me ook en het trok me aan. Zou dit me kunnen helpen om mezelf en mijn situatie beter te begrijpen?
Echte sjamaan
Mijn vriend en ik hadden al eens besproken dat we – ooit – een keer Ayahuasca wilden nemen. Maar dan wel in Peru of Brazilië bij een echte sjamaan, buiten in de jungle. Of desnoods in Nederland, maar dan wel nog steeds bij een echte sjamaan. Niet ‘zomaar’ bij Greet om de hoek. Een paar weken later komt toch het moment dat we aarzelend een duo-sessie boeken.
25 september 2017. Eindelijk is het dan zover; de grote dag is aangebroken. We moeten er tussen 10:30 en 11 uur zijn. Alles is de laatste tijd steeds anders dan ik verwacht. Tegenovergesteld. Nu ook weer, ik had verwacht steeds nerveuzer te worden naarmate het moment suprême naderde maar ik word juist steeds rustiger. We maken even kort kennis en Greet vraagt of we gevoelig zijn (bijvoorbeeld voor koffie/alcohol) en we geven allebei aan gevoelig te zijn.
Intenties uitspreken
Dan krijgen we onze glaasjes. Eerst de M.A.O.-remmer en dan de D.M.T. De 2 componenten waar ik al over gedroomd had. Alleen gingen ze in mijn droom samen in 1 pan. Later zei mijn vriend, dat wij zelf de pan waren. Greet zegt dat ze in de buurt blijft en na 2 uur zal vragen of we een 2e ronde willen.
We spreken onze intenties uit bij het altaar. Dat is een vast onderdeel van de ceremonie. Ik wil graag weten wat ik nog te verwerken heb, en ik wil graag weten wat mijn levensopdracht is. Mijn vriend wil zijn totemdier ontmoeten.
Ja de M.A.O.-remmer is vies, daar zijn we op voorbereid. In feite ben ik zo erg ingesteld op iets smerigs dat het nog wel meevalt, het smaakte een beetje naar aarde. Kwartiertje inwerken en dan de D.M.T., bitter goedje waar je een vreselijk droge bek van krijgt. Dan gaan we liggen, sluiten onze ogen, gaan luisteren naar de muziek en wachten. Wachten op het onbekende. Ik ben er voor mijn gevoel helemaal klaar voor. En toen gebeurde er…niets.
Lange lange tijd lig ik te wachten en rustig te ademen. Mijn gedachten zijn niet erg duidelijk omlijnd. Ik heb het koud, vooral mijn voeten. Maar ik vraag niet om een extra dekentje…ik vind dat ik het allemaal zelf moet doen. Alles, zelfs het warm worden. Een heel bekend thema in mijn leven. Mijn moeder riep vaak: moet ik hier dan alles altijd alleen doen? Ik heb dat overgenomen, in mij leeft ook de kerngedachte dat ik alles alleen moet doen. Word je sterk van maar ook doodmoe. En er is trouwens een groot verschil tussen zelf doen en alleen doen.
Foto: Ayahuascaplant Flickr
Leven in limbo
Ik voel een lichte misselijkheid. Het blijft hangen, ik lijk erin te blijven hangen. Alles lijkt te blijven hangen, niet echt door te zetten. Het woordje Limbo zingt rond in mijn hoofd. En dan een soort reactie daarop, dat ik mijn leven eigenlijk ook een beetje in limbo aan het leven ben. Door mezelf continu te verdoven, weg te keren van mijn gevoel. “Je laat alles maar tot zover toe, nooit helemaal. Mensen, situaties, gevoelens…”. Ik onderga die ‘op-merking’ gelaten.
Blijf geduldig liggen wachten op enige visuals. Begin te twijfelen of ze ooit nog gaan komen, of zou ik zo iemand zijn die niets ziet…het komt voor… Greet heeft gezegd dat er verschillende soorten reizen zijn: sommige mensen krijgen niets te zien, daar wordt uitsluitend aan het lichaam gewerkt, opgeruimd. Anderen voelen in het geheel niet veel tijdens de reis, maar merken de veranderingen in hun denken pas achteraf op. Dit gebeurt niet zo vaak. Maar ik ben er toch echt even bang voor..
De tweede ronde
Opgelucht hoor ik op een gegeven moment (voor mijn gevoel zijn er ongeveer anderhalf uur voorbij) dat Greet ons vraagt hoe het gaat. Ik zeg dat er nog niet veel gebeurt en ook mijn vriend is helemaal in voor een 2e glaasje. Greet vraagt of ik geen last heb van misselijkheid, ik zeg: licht, zei zegt: mooi. Ik denk: eigenlijk niet, er tegenaan zitten de hele tijd is vervelender dan overgeven. Ik denk dat ik nog niet helemaal klaar ben om me totaal over te geven.
Dit keer geen wachten tussen de MAO-remmer en de DMT. De drankjes achter elkaar naar binnen gooien. Nu ben ik weer vol verwachting, en een klein beetje ongeduldig. De eerste 15 minuten lig ik alleen maar te denken: ja, ga ik nou weer een uur op niks liggen wachten? (Want het verstand kent alleen wat ‘ie al heeft meegemaakt. En oh wat maakt die een drukte, in de overtuiging dat alles in de toekomst precies hetzelfde is als alles in het verleden. Heel vervelend en nooit waar.) Langzaam wordt mijn bovenlichaam warm, he he, eindelijk. Maar waar blijven de beelden nou?!
Plastic beschermlaagje
En midden in mijn drukmakerij begint de voorstelling. Een van de eerste dingen die ik me herinner is het dringende advies om vooral eigenwijs te blijven. Waarop er een glimlach op mijn gezicht verschijnt die er niet meer af gaat. Voor mijn gevoel een grijns, van oor tot oor. Het is de eerste beweging die ik maak, ik heb zo goed als doodstil gelegen de eerste 2 uur. Wel ontspannen, dat merkte ik aan mijn ademhaling maar ook bijzonder stil. Die glimlach breekt voor mij het ijs. Ik word me bewust dat ik wil bewegen, in beweging wil komen. Ik rek me uit.
De volgende visual die ik me herinner is een plastic binnen-verpakking. Ik vraag me af wat het betekent en krijg meteen antwoord: “Dat is wat de wiet doet, die legt overal een laagje tussen. Niets komt daardoor echt binnen.” Ik opper dat het toch zelfmedicatie is. Waarop ik ook weer direct een reactie krijg: “Maar medicatie is alleen nodig zolang je de oorzaak niet aanpakt.” Ik realiseer me hoe realistisch dit is; hoe genadeloos eerlijk en waar dit is, en ga verder.
Schitterend visioen
Er komt een inzicht hoe we allemaal elkaars medeschepper zijn, hoe logisch dat eigenlijk is. Door met elkaar om te gaan herscheppen we onszelf en elkaar. Er wordt me de naam van een schrijfster doorgegeven, Alice Miller. Ik ken haar naam en ook over het boek dat ik moet gaan lezen, heb ik wel iets gehoord. Het drama van het begaafde kind, heet het boek. “Als je dat leest, dan begrijp je haar pas echt”, wordt me gezegd. En met ‘haar’ wordt bedoeld: mijzelf als kind. Ik schrijf met hanenpoten in mijn schriftje ‘Alice Miller’ op.
Vlak daarna heb ik een schitterend visioen. Boven mij zie ik de hemel/het universum en linksboven zie ik een engel die een enorm boek openhoudt. Later besef ik dat het geen engel was maar Atlas. Het boek maakt een hoek van 90 graden. Het boek stelt de Aarde voor. Een stroom van informatie komt uit het heelal het boek binnen en stroomt zo ‘vertaald’ verder, als driedimensionale aarde-ervaring. Dan zie ik op de hoek van 90 graden die de binnenkant van het boek maakt, de dwarsdoorsnede van een atoom en ook van het zonnestelsel. Ik heb het idee dat ‘men’ mij probeert duidelijk te maken dat het best een opgave is om 13 dimensies terug te brengen tot 3, om het levensprincipe te vatten in aardse begrippen.
Dwarsdoorsnedes
Later zei mijn vriend dat er misschien ook mee bedoeld wordt dat ik een boek ga schrijven. Een vriendin zei: “Het is niet voor niets een boek, en wat jij doet is ook het vertalen van spirituele begrippen naar concrete voorbeelden.” Had ik niet zo bij stil gestaan, ik vond het eigenlijk vanzelfsprekend dat het een boek was, maar het had inderdaad net zo goed een schilderij kunnen zijn, een film, of een stroom informatie.
Ik ben erg onder de indruk van wat ik zie, maar dan denk ik: ik ken dit beeld, ik heb het zelf bedacht, of het bestaat al. En weg is het. Ik kan gewoon niet geloven dat ik een echt visioen heb. Door het te wantrouwen lost het meteen op. Gelukkig heb ik geen tijd voor spijt en had ik achteraf ook het gevoel dat ik had gezien wat ik moest zien. Er volgen nog meer beelden van dwarsdoorsneden maar ik weet niet meer waarvan. Ik heb opgeschreven: dwarsdoorsnede. Het lijkt me volkomen logisch. Dan kun je de binnenkant en de buitenkant van alles in 1 keer zien.
Mantrazingen
Verderop in de sessie hoor ik een mantra die ik kan, de Gayatri mantra, een Tibetaans gebed voor het heil van al wat leeft. Ik voel meer een dwang dan een drang om mee te gaan zingen en ik vind het eng om ineens geluid te gaan maken maar toch doe ik het. Vrijwel meteen komt er heel veel emotie bij me los en ik begin te huilen terwijl ik blijf zingen. Eventjes komt mijn ego om de hoek, die maakt zich zorgen of het wel mooi en zuiver klinkt.
Maar nee, dat is geen optie, ik zing niet voor de mooi, ik zing voor mijn emoties. Die worden allemaal in beweging gezet door mijn eigen trilling. Ik huil al het opkomende verdriet eruit terwijl ik blijf zingen en merk dat mijn eigen stem, zo geladen met emotie, me eigenlijk ontroert. Dat is een plezierige waarneming. Emotie mag er niet allen ZIJN, het is ook echt een toegevoegde waarde als je er een uitlaatklep voor hebt. En muziek en emotie gaan heel goed samen, dat is wat het levend en echt maakt. Krijg sterk het gevoel dat ik in de nabije toekomst vaker muziek ga maken.
Laat je stem horen
Mijn stem altijd al schor geweest en is nu gebroken en klinkt soms heel dun en iel en dan weer helder en krachtig. Ik realiseer me heel duidelijk waarom mijn stem zo hees klinkt, hij is altijd onderdrukt en gedempt en gesmoord geweest, al vanaf mijn geboorte. Als baby werd ik ondervoed maar ik gaf geen kik, is mij verteld. Hoe onnatuurlijk. Ik voelde me al bij de geboorte te veel, ik was een last. Ik heb me vaak afgewezen gevoeld, dat is ook de reden dat ik mezelf altijd heb willen verdoven, om dat maar niet te hoeven voelen. Ik noteer later in mijn boekje: “Verdoving voor de afwijzing.” Heb het gevoel allemaal hints te krijgen, waar ik straks verder naar moet kijken.
Dat ervaarde ik allemaal via mijn stem en de tranen bleven maar stromen. Er werd mij op het hart gedrukt, mijn stem te laten horen. Geluid te maken. Mantra’s te zingen want die zouden me helen omdat ze me direct met mijn gevoel in contact brengen. Dat is wat ik al die tijd heb ontlopen, contact met mijn gevoel. Want er zit nog zoveel pijn. Maar ja, natuurlijk ontloop en verdoof je daarmee ook alle goede en mooie gevoelens. En alle inzichten die voortkomen uit het onder ogen zien van je onderdrukte gevoelens en emoties.
Overgave, eindelijk!
Tijdens het zingen van de mantra bekruipt me een soort oeroude herinnering aan Tibet, waar ik eeuwen geleden dezelfde mantra duizenden keren heb gezongen. Ergens daarna (hoewel het absoluut zeker is dat ik de volgorde der dingen vreselijk door elkaar haal, het kan haast niet anders als je je bevindt in een wereld waar tijd niet bestaat…zie dat maar weer eens terug te brengen tot de traagheid van het woord), zie ik in mijn ooghoek zeven godinnen zonder gezicht. Ze zijn aan het spinnen, ze hebben lange blonde vlechten en het zijn mijn zusters. Ze zijn op mij aan het wachten geloof ik, totdat ik ga meehelpen spinnen aan de schepping.
Daarna moet ik eindelijk overgeven. Dat gaat helemaal anders dan normaal. Normaal is, dat ik het pas erg laat voel aankomen en dan heel snel ergens heen moet. Dit keer word ik gewaarschuwd, krijg ik kalme instructies, om alvast wat rechtop te gaan zitten, een beetje naar rechts gebogen, waar het emmertje staat. Ik voel nog steeds de lichte misselijkheid die ik de hele tijd heb gevoeld, maar verder niets bijzonders.
Maar vrijwel meteen als ik overeind zit, komt mijn halve verleden eruit. Het gaat volledig moeiteloos en gecontroleerd. Het is niet vervelend – wat ik normaal echt wel vind. Geen zuur, geen vieze smaak, helemaal geen smaak, alleen een beetje de smaak van Ayahuasca. Het voelt als totale overgave en ik voel me daarna veel lichter en enorm opgelucht. Ik snuit een keer mijn neus en ga weer liggen, volledig voldaan en vredig. Voor degenen die erbij waren, was het een Exorcist-achtige ervaring, zoveel als eruit kwam.
Langzaam landen
Vlak daarna begint het terugkomen. Er komt een moment dat ik denk: nu is het afgelopen. Eigenlijk wil ik dat nog helemaal niet maar aan de andere kant, het was ook wel een hele ‘lig’ en ik wil wel langzaam – heel langzaam – weer eens wat gaan bewegen. Tussendoor 2 keer naar de wc geweest (wat je echt zo lang mogelijk uitstelt) maar dat was alles wat betreft beweging de afgelopen 6 uur. “Welcome to the land of make believe”, is het laatste zinnetje dat ik tijdens mijn reis noteer, en het grappige is, dat ik niet meer weet of daar nou de Ayahuasca-droomwereld of de ‘echte’ wereld mee werd bedoeld. Sterk staaltje symboliek.
Dan schuift Greet onze matrassen tegen elkaar (mijn vriend en ik lagen eerst tegenover elkaar) en we liggen nog even heerlijk tegen elkaar aan wakker te worden. Ze merkt op dat we net John en Yoko zijn. Zo voel ik me ook.
De muziek is nu anders, meer tekst en Greet speelt nog een paar nummers af die ik niet ken maar die me diep raken en de tranen blijven eigenlijk de hele tijd over mijn wangen lopen. Ontroering en verdriet zijn deze reis mijn trouwe metgezellen geweest. Alle emotie wordt wat milder met het eten van een lekkere verse fruitsalade. Niet dat ik nou zo’n trek heb maar ik merk bij elke hap dat ik me beter voel.
Herstellend van een ziekte
Er komt een moment dat ik behoefte heb aan meer licht. Greet schuift de gordijnen opzij en zet de deur naar de tuin open. Ik ben nog lang niet klaar om op te staan, merk ik. Mijn vriend gaat even buiten staan en ongeveer een kwartier later kan ik het ook opbrengen maar voel me nog wel erg wankel. Greet biedt aan om ons thuis te brengen maar bij nader inzien lijkt het idee van in een auto zitten me helemaal niet aantrekkelijk. Ik moet echt aarden. We strompelen min of meer naar huis, ik vooral.
Thuisgekomen ga ik een uurtje slapen en daar knap ik enorm van op. We eten een soepje en hebben goede gesprekken, gaan rond middernacht gaan we slapen en de volgende dag zijn we rond zes uur klaarwakker. Daar had Greet al voor gewaarschuwd. Ik zeg tegen mijn vriend dat ik me voel alsof ik hersteld ben van een ziekte. In de dagen erna wordt me steeds duidelijker hoe waar dat is. Ik heb zo lang met maskers op geleefd. Me ingehouden, me aangepast, mezelf verloochend. En zelfontkenning, dat is toch zeker een zeer serieuze en ernstige ziekte. Ik voel dat die nu aan het genezen is.
Het echte werk
We zijn nu ruim een week verder. Moeilijk te geloven dat het pas 9 dagen geleden is. Intussen heb ik mezelf veel minder vaak verdoofd en mede daardoor heb ik woedeaanvallen en huilbuien gehad. Heb ik eindelijk mijn eigen verdriet en boosheid toegestaan en serieus genomen. Er wordt wel gezegd dat het ‘echte werk’ pas na de reis gaat beginnen. Ik had eigenlijk stiekem toch op een kant-en-klare oplossing gehoopt. “Wil graag weten wat er nog in mijn onderbewuste leeft…en of het ook meteen ter plekke even verwerkt en opgelost kan worden.” Logisch dat het niet zo werkt. Maar werken doet het.
Ik heb veel meer behoefte aan natuur en beweging. Ik voel me assertiever, minder besluiteloos en ik kan me beter oriënteren. Ben directer in het uiten van mijn gedachten en gevoelens. Ik vind het nog wel eng maar ik doe het nu gewoon, en krijg daar vaak goede en bemoedigende reacties op – als ik het maar bij mezelf houd. En toen ik een beetje opgeruimd was heb ik veel muziek gemaakt. Het schrijven gaat gemakkelijker. Alles wat met zelfexpressie te maken heeft, gaat beter dan voorheen. Ik ben mijn valse bescheidenheid kwijt en begin echt allergisch te worden voor alles wat niet helemaal echt is.
Toch therapie
Ik heb het boekje van Alice Miller gelezen en besloten dat ik toch wel enig vorm van therapie wil (al is het maar omdat ik me zo verdomd weinig uit mijn kindertijd herinner, wat ook door A. Miller beschreven wordt als signaal dat er heel veel pijnlijke herinneringen onderdrukt zijn). Ik ga mezelf nou eens voor het eerst de tijd en de ruimte geven om al die ballast stukje bij beetje af te werpen. Of eigenlijk: terug te halen zodat ik het echt eens goed kan doorvoelen en verwerken.
Ik merk dat ik ineens tegen boos krijsende kinderen kan. Ik stoor me niet meer zoals voorheen, ik denk: goed zo, gooi het eruit! Zou dat in het algemeen niet zo werken? Dat je je stoort aan iets wat een ander doet, omdat je het jezelf niet toestaat?
Heeft deze reis me gegeven wat ik hoopte?
Ik heb een duidelijk antwoord gekregen op de vraag wat ik nog moet verwerken. Mijn jeugd. Welk boekje ik daarover moet lezen.
Wat mijn missie hier op aarde betreft, die is me nog niet geheel duidelijk. Ik denk dat dat ook niet hoeft; dat komt vanzelf als ik mijn verleden heb onderzocht en begrepen. Eerst genezen, daarna verdere plannen maken.
Zou ik het nog eens doen?
Absoluut. Als ik met een thema worstel waar ik in wil duiken, dan vind ik dit een zeer geschikte methode. En ik voel het vanzelf als ze me weer roept. Dan moet ik gaan, of ik dat nou leuk vind of niet.
Tot slot
Inmiddels zijn we bijna vier jaar verder en in oktober 2019 is Ayahuasca verboden in ons land. Dat is gebeurd naar aanleiding van een sterfgeval tijdens een Ayahuasca ceremonie. Het slachtoffer bleek aan de antidepressiva te zijn tijdens de ceremonie; iets wat uitdrukkelijk verboden is. Er zijn nog nooit mensen overleden aan de gevolgen van Ayahuasca alleen.
Er zijn nog steeds plekken waar je terecht kunt voor een ceremonie met entheogene (het goddelijke in jezelf) middelen zoals truffels of paddestoelen. In combinatie met Mao-remmers kan dit vergelijkbare reizen naar binnen opleveren. Uiteraard kun je in alle Zuid-Amerikaanse landen nog steeds een echte Ayahuasca trip doen.
