Om van een ander te kunnen houden, moeten we eerst van onszelf leren houden. Maar hoe doe je dat eigenlijk? To know one is to love one. En onbekend maakt onbemind. Het lijkt er dus op dat we onszelf moeten leren kennen, om onszelf lief te kunnen hebben. Ken uzelve, stond als mystieke spreuk gegraveerd in de tempel van Apollo in Delphi. Het is dus oude wijsheid, dat zelfkennis van groot belang is. Maar dan volgt opnieuw de vraag: hoe kunnen we onszelf leren kennen?
Net zoals je alle dingen leert kennen: door op onderzoek uit te gaan. Door introspectie. Door nieuwsgierig te zijn, jezelf vragen te stellen, jezelf te observeren, contact te maken met je gevoelens. Met je verlangens, je verdriet, je vreugde, je irritaties, je boosheid, je angsten. Door vriendschap met jezelf aan te gaan. Natuurlijk kan het ook helpen om iemand anders als spiegel in je omgeving te hebben. Iedere relatie is een geweldige gelegenheid om jezelf beter te leren kennen. Maar alleen als je de bereidheid hebt om volledig eerlijk naar binnen te kijken.
Hoger zelf en lager zelf
Het is bij dit zelfonderzoek interessant om te weten dat je uit een hoger en een lager zelf bestaat. Het hoger zelf is wie je werkelijk bent. Het is altijd in het moment. Het is altijd hetzelfde en het is gelijk aan alle hogere zelven. Het is zich ervan bewust dat we allemaal één zijn. Het staat gelijk aan aanwezigheid, aan god, aan liefde, aan bewustzijn. Het is wat je voelt als je een eenheidservaring hebt met de natuur. Als je diepe gevoelens van gelukzaligheid, vrede, vergeving, dankbaarheid, genade en/of onvoorwaardelijke liefde ervaart. Het is het deel van ons dat overblijft als we compleet bewust zijn. En omdat we allemaal één zijn, is iedere daad van liefde voor een ander er ook eentje voor onszelf.
Niet vechten tegen het ego
Het lagere deel is individueel en verschilt enorm van persoon tot persoon, maar het fluctueert ook binnen een persoon. Het is wie je niet bent. Het wordt ook wel het ego genoemd en het is ervan overtuigd dat we afgescheiden zijn, dat het leven een strijd is, dat er tekort is en dat problemen de realiteit zijn die overdacht en geanalyseerd moeten worden. Het denkt graag in drama, maakt zich altijd zorgen, wil gelijk hebben, zorgt voor innerlijke en uiterlijke onrust, is onbewust en verkeert continu in het verleden of in de toekomst. We moeten niet vechten tegen dat ego, of het veroordelen; we moeten het doorzien, zien voor wat het is.
Stoppen met zelfkritiek
Een ander belangrijk aspect van het levenslange leerproces in zelfliefde is volgens Louise Hay het stoppen met zelfkritiek. Zelfkritiek is een directe aanslag op je gevoel van eigenwaarde en het gaat altijd gepaard met een ontmoedigd of gedeprimeerd gevoel. Zodra je zelfkritiek waarneemt en het herkent als schadelijk, kun je het ontmantelen. De vriendelijke vraag: waarom reageer ik zo? komt in de plaats van de onvriendelijke gedachte dat je iets niet goed doet. Dan kom je altijd uit bij je verleden en kun je nu, met behulp van je volwassen bewustzijn een stukje daarvan helen. Hiervoor is nodig dat je jezelf vergeeft, en dat doe je vanzelf gemakkelijker zodra je meer inzicht hebt.
Transformeer kritiek tot inzicht
Zo betrapte ik mezelf er laatst op dat ik met iemand meepraatte terwijl ik het er eigenlijk niet mee eens was. Mijn eerste reactie was om mezelf daarvoor te veroordelen. Maar toen vroeg ik me af: waarom reageerde ik dan zo? Toen kreeg ik een beeld van mezelf als klein meisje dat haar mening niet mocht geven. Zeggen wat ik dacht was niet veilig. Dus elke keer als ik onbewust ben in een gesprek, dan ga ik please-gedrag vertonen en zeggen wat ik denk dat de ander wil horen. Toen ik dat doorzag, kon ik mededogen hebben met mezelf waardoor het oordeel verdween. Zo is ieder moment van zelfkritiek te transformeren tot een waardevol en zelfs liefdevol moment van inzicht in jezelf. Als je er maar even bij stilstaat.
Houd van je schaduwkanten
Wat het zo lastig maakt om van jezelf te houden, is het feit dat je jezelf vaak al je hele leven lang veroordeelt voor eigenschappen en gevoelens die in je jeugd (meestal door je ouders) als onwenselijk werden beschouwd. Dus we weten dat het diep zit, die zelfkritiek. Het vergt een ferm besluit om vanaf nu meer van jezelf te gaan accepteren en liefhebben door jezelf beter te begrijpen. Niet óók je ‘donkere’ (onbewuste) kanten, maar juíst die onderbelichte kanten. Telkens als je dat doet, verwijder je bagage uit je rugzak van onbewuste en onverwerkte dingen, ken je jezelf wat beter en ben je weer een stapje dichter bij het volledig houden van jezelf.